Je schaduw aankijken

De oude manier van denken zit diep in onze cellen en houdt de oude wereld in stand – totdat we ons bewustzijn verruimen en elkaar helpen kiezen voor iets anders. Dán kunnen we de oude wereld overstijgen en samen die mooie nieuwe wereld scheppen. 

Wat hiervoor nodig is, zijn eerlijkheid, vertrouwen, moed, geduld en juist getimede acties.

We kunnen onze collectieve oude denkwijze alleen overstijgen wanneer we diepgaand beseffen dat elk systeem wordt opgebouwd en in stand gehouden door ons eigen denken en voelen. De buitenwereld is altijd een reflectie van ons innerlijk en alleen in die binnenwereld kan de echte nieuwe wereld ontstaan.

Een grote uitdaging bij de transformatie van onze binnenwereld en daarmee dus van de buitenwereld is dat we vanuit onze oude programmering geneigd zijn ons hiertoe onmachtig te voelen. Vanuit die onmacht gaan we dan afwachten tot anderen beginnen, of tot politici ons probleem oplossen. Zo circuleert op social media het ‘grapje’: “Een miljoen Nederlanders vraagt zich af: ‘Wat kan ik in mijn eentje nu tot stand brengen?!’”

We beseffen onvoldoende dat we zelf, ieder van ons, de macht bezitten om de wereld te veranderen. Díé overtuiging is de grondslag van het nieuwe denken. Wanneer we die echt integreren tot diep in onze cellen, zenden we niet alleen 5.000 keer zoveel licht uit als mensen die in de onmacht blijven hangen, maar zijn we daarmee ook een baken van licht voor anderen; een inspiratiebron, een amplifier, voor iedereen die op het punt staat om ook vooruit te stappen en stevig in zijn eigen licht te gaan staan.

Hoe doen we dat concreet?

Dit pad begint met de erkenning, gevolgd door een diep besef, van het feit dat de systemen in ons zitten en niet andersom. Het geweld, de dwang, de verplichtingen, de belastingen, de boetes, de dwangbevelen, hel en verdoemenis zitten in ieder van ons en alleen dáár kunnen we deze dingen aanpakken. Dat heet ook wel “het aankijken van je eigen schaduw” en dat vereist niet alleen moed, maar ook onderlinge steun. Je schaduw bestaat namelijk uit je blinde vlekken, die je dus zelf moeilijk helder kunt zien. Door het toenemende licht wordt dat weliswaar makkelijker, maar liefdevolle feedback en ondersteuning van gelijkgestemden is de echte turbo voor dit transformatieproces.

De essentie van al het geweld in de oude wereld is de inbreuk op de vrije wil. Dat heet dwang en heeft vele gezichten, en met name daardoor is zoveel schade ontstaan. Daarom gaat het bij het schaduwwerk vooral om de vragen: “Waar dwing ik mezelf of anderen? Waar belast ik mezelf of anderen?” Daarmee begint je innerlijk onderzoek. En omdat dit dus per definitie moeilijk is om in je eentje te doen, is het belangrijk om groepjes te vormen die het commitment hebben elkaar liefdevol aan te spreken op schaduwaspecten en elkaar te steunen deze aspecten te herkennen en te overstijgen.

Overigens: naast de zogenaamde negatieve schaduw (de dwang en schade vanbinnen) waartegen we dus “nee” mogen leren zeggen, hebben we ook nog een positieve schaduw, die zeker ook deel mag uitmaken van ons zelfonderzoek. Je positieve schaduw is je vaak nog ongeziene grootsheid, waartegen je juist veel zelfbewuster “ja” mag leren zeggen! Ook daarnaar kun je innerlijk onderzoek doen: “Hoe houd ik mezelf of anderen klein? Waar beperk ik mezelf of anderen? Op welke manieren kan ik mijn grootsheid nog meer uitdrukken of anderen daarin steunen?” En ook daarin kunnen we elkaar ondersteunen en aanmoedigen door aandacht voor resonantie, out of the box-denken, de menselijke maat, correctie van gedrag en de natuur als voorbeeld. De vijf natuurlijke basisprincipes nodigen ons namelijk allemaal uit om in onze grootsheid te stappen!

Om met Marianne Williamson te spreken: “Onze diepste angst is niet dat we onvolmaakt zijn. Onze diepste angst is dat we immens krachtig zijn. Het is ons licht, niet ons duister, dat ons het meest beangstigt.” Wij zijn grootste lichtwezens en het is door onze programmering nu eenmaal spannend om ons hoofd boven het maaiveld uit te steken en die grootsheid te laten zien. Toch is dat precies wat meer en meer mensen aan het doen zijn – en wat nodig is in deze tijd.

Een paar praktische voorbeelden

Laten we de regeneratieve landbouw eens als voorbeeld nemen. Op een aantal plaatsen in Nederland zijn momenteel kleine groepen mensen landbouwprojecten aan het opstarten waarbij op een natuurlijke manier gewassen worden verbouwd, terwijl tegelijkertijd wordt toegewerkt naar volledig herstel van het ecosysteem. De focus van zulke projecten ligt op het uiterlijke doel.

Mijn voorstel zou zijn: ga daarmee door, maar besteed op weg naar dat doel vooral ook aandacht aan de binnenwereld van alle deelnemers aan het project. Moedig hen aan zichzelf geregeld af te vragen: “Waar dwing ik mezelf of een ander? Waar belast ik mezelf of een ander? Waar beperk ik de grootsheid van mezelf of een ander?” Organiseer daarnaast regelmatig groepsbijeenkomsten om met elkaar van gedachten te wisselen over de innerlijke antwoorden op deze vragen. Ga in die bijeenkomsten niet praten over de ander en wat die wel of niet doet, maar vertel eerlijk en oprecht over je eigen proces. Zo ben je een inspirerend voorbeeld en nodig je anderen uit om in diezelfde kwetsbaarheid te stappen.

Daarnaast nodigt het thema regeneratieve landbouw nog uit tot een aantal specifieke aanvullende vragen, zoals: “Waar bestrijd ik dingen in mijzelf of een ander?” En: “Hoe help ik mijn lichaam en geest te regenereren?”

Elk nieuwe-wereld-project nodigt door zijn thema uit tot aanvullende vragen. Is de focus bijvoorbeeld vrije of nulpuntenergie, dan zouden die vragen kunnen zijn: “Waar denk ik in schaarste voor mezelf of anderen? Hoe maak ik al gebruik van de vrije energie in de kosmos ten behoeve van mijn lichaam of mijn geest? Op welke manieren kan ik nog meer nulpuntenergie opnemen?”

Bij een intensief project waarin een kleine groep mensen samenwerkt, zou er elke dag of elke week een korte bijeenkomst kunnen zijn waarin zij hun innerlijke reis transparant met elkaar delen en op die manier van elkaar leren. Dat kan fysiek, maar ook online. Daarbij is het belangrijk dat iedereen zich vrij en uitgenodigd voelt om zijn eigen schaduw te tonen,  en dat de deelnemers elkaar steunen om deze schaduwaspecten te transformeren. Zodra er in de groepen een bodem van vertrouwen is gelegd, kunnen verschillende feedback-methoden worden toegepast om dit ontwikkelingsproces te intensiveren.

De binnen- én buitenwereld verrijken

Juist door te bouwen aan een project waarmee je resoneert, genereer je de energie en de kracht om je innerlijke demonen aan te kijken en te transformeren, waarmee je voorkomt dat deze het project gaandeweg kunnen saboteren. En door dit samen te doen met je gelijkgestemde “collega’s”, vergroot je als vanzelf de onderlinge verbinding en versterk je het wederzijdse respect. Als gevolg daarvan worden de integriteit en de waarde van alle deelnemers bekrachtigd, wat ook weer bijdraagt aan het succes van het uiterlijke project. Zo wordt de innerlijke en daarmee de uiterlijke vrede duurzaam verankerd.

NB: Ook wanneer je nog bij een oude-wereld-organisatie werkt, kun je al iets doen! Je kunt bijvoorbeeld regelmatig samenkomen met een aantal collega’s die bereid zijn eerlijk te zijn over hun eigen schaduw en die de natuurlijke basisprincipes (resonantie, out of the box-denken, de menselijke maat, correctie van gedrag en de natuur als voorbeeld) meer ruimte willen geven in hun leven en in het systeem waarin ze werken. Je vormt dan dus met gelijkgestemde collega’s een groepje schaduwwerkers en helpt op die manier het systeem van binnenuit te transformeren.

Vraag:
 Je schrijft: “Het geweld, de dwang, de verplichtingen, de belastingen, de boetes, de dwangbevelen, hel en verdoemenis zitten in ieder van ons en alleen in onszelf kunnen we deze dingen aanpakken.” Ik herken dat niet en vind dat ook wel heel ver gaan. Mis ik iets?

Antwoord:
 Mensen hebben doorgaans het gevoel dat ze zelf grotendeels goed zijn en dat de fouten buiten hen liggen; zeker als daarvoor woorden worden gebruikt als “geweld” en “dwang”. Maar als je samen met gelijkgestemden de blik naar binnen richt, zul je waarschijnlijk nog versteld staan van wat je daar allemaal aantreft. Zo kun je bijvoorbeeld echt schrikken van het aantal keren dat je het woordje “moeten” (= dwang) op een dag gebruikt. Vervolgens krijg je je innerlijke criticus in beeld en het kan schokkend zijn te ontdekken hoezeer deze jou de hele dag door bijstuurt, veroordeelt, bestraft (= boete); het lijkt welhaast een kleine innerlijke dictator. Daarna blijkt dat je eigenlijk voortdurend aanslagen pleegt op je eigen onschuld. En vloek jij nooit? Dat betekent letterlijk dat je een hogere macht vraagt je te verdoemen; over hel en verdoemenis gesproken!

Vraag:
 Ik wil het systeem waarin ik zit heel graag veranderen, maar ik krijg er gewoon de handen niet voor op elkaar. Heb je tips?

Antwoord:
 Let op je woorden “heel graag”. Wanneer je iets heel graag wilt, ervaren anderen doorgaans dat jij hen een bepaalde kant op wilt sturen. Ze ervaren dat dus als dwang en zetten daarom vaak hun hakken in het zand. Achter de woorden “heel graag” zit doorgaans je eigen pijn verscholen; deze zijn dus een aanwijzing dat je eerst nog innerlijk onderzoek mag doen: welke schaduwaspecten zitten er achter jouw woorden “heel graag”? Hoe kun je daar ontspanning in vinden? Welke steun heb je daarbij nodig?

Verder is het toenemende licht op aarde van belang. Dit licht helpt jou in je eigen tijd en tempo wakker te worden en het maakt anderen ook wakker in hún tijd en tempo. Dit inzicht kan je veel rust en vertrouwen geven en dat vertrouwen maakt alles wat je van daaruit doet vele malen krachtiger (en fijner ook).

Vraag:
 Ik doe al veel van wat jij adviseert, maar het kost me heel veel energie en ik bereik weinig. Hoe komt dat?

Antwoord:
 Wanneer iets je veel energie kost, zit je doorgaans energetisch nog in de oude wereld; moeten, dwang, verplichting en een vals gevoel van verantwoordelijkheid leiden tot energielekken.

We hebben in de nieuwe wereld geen behoefte aan mensen die zich opofferen. Geef liever in alle rust en vrijheid uiting aan wat met jou resoneert. Dat geeft energie en behoort tot de nieuwe wereld, naast creativiteit en samenwerken met gelijkgestemden.

Tot slot: ook al kunnen situaties in je leven intens en bij vlagen enorm uitdagend zijn, vergeet niet ook te genieten van het feit dat je in deze bijzondere tijd op aarde bent!

Vraag:
 Welke impact heeft ons individuele doen en laten op het collectief?

Antwoord:
 Dat hangt er vooral van af vanuit welk “ik” we iets doen of laten.

Het “ik” dat opgesloten zit in zijn ik-gevangenis, is aan het overleven en vooral bezig met zich veilig voelen en van A naar B(eter) bewegen. Het heeft doorgaans enkel oog voor zijn eigen behoeftes, en dat vaak nog op een onbewust niveau. De acties van dit ikje zijn nietszeggend en leiden doorgaans enkel tot meer ellende en crisis. Pas wanneer het ikje de pijn van zijn crisis durft te doorvoelen, breekt het eindelijk een beetje uit zijn gevangenis en krijgt het stap voor stap meer zeggingskracht.

Het “ik” van het lichtwezen is ons grote “Ik”, verbonden met de schepping. Dit beweegt doorgaans mee met het leven, in een diep besef van de perfectie van de universele levensstroom. Als dit “Ik” al iets wil, is dat doorgaans om op een unieke manier iets te schenken voor het hoogste goed van al het leven op aarde. Alle scheppingskrachten staan in zo’n situatie achter hem en zijn doen en laten heeft een enorme impact op alles en iedereen.

Vraag:
 Je hebt in dit hoofdstuk een aantal vragen genoemd die ons kunnen helpen de dwang in onszelf aan het licht te brengen. Maar volgens mij hebben we nog veel meer mogelijke schaduwkanten. Wat zijn de beste vragen om daar meer zicht op te krijgen?

Antwoord:
 Je schaduw laat zich de hele dag door zien en voelen in de mensen en gebeurtenissen die jou triggeren of pijn doen. In jouw oordelen en in de situaties die jij sterk veroordeelt, zitten jouw schaduwkanten verstopt. Elke keer wanneer je merkt dat je oordeelt of getriggerd wordt, kun je jezelf dus afvragen: wat is het in mij waar ik nu moeite mee heb?

Verder kunnen de basisvragen die ik in dit hoofdstuk heb genoemd, je helpen schaduwkanten bloot te leggen. Wat mij betreft zijn die in het kader van dit boek meer dan voldoende om grote stappen vooruit te zetten.

Wil je toch meer vragen tot je beschikking hebben, dan kun je de tabel in hoofdstuk 6 ter inspiratie gebruiken. Alle elementen in de linkerkolom van deze tabel zijn namelijk tegennatuurlijk. Ze behoren bij de oude wereld en de manier waarop je bent opgevoed en ze hebben je waarschijnlijk in meer of mindere mate pijn gedaan. Daar waar je dat moeilijk kon verwerken, zijn het negatieve schaduwkanten geworden die je in jezelf meedraagt. Alle elementen in de rechterkolom van de tabel verwijzen naar je grootsheid, waar je grotendeels van bent afgesneden. Deze kunnen een inspiratiebron zijn voor vragen om meer zicht te krijgen op je positieve schaduwkanten.

En wil je nog dieper ingaan op je schaduw? Lees dan bijvoorbeeld het boek van Karen Hamaker-Zondag: “Het projectiemechanisme in de praktijk”.

Vraag:
 Eerlijk gezegd ga ik ervan uit dat ik die nieuwe wereld niet meer meemaak. Wat heb ik dan nog aan schaduwwerk?

Antwoord:
 Het mooie van schaduwwerk is dat problemen en spanningen die zich in ons leven altijd maar lijken te herhalen, beginnen op te lossen, of in ieder geval makkelijker hanteerbaar worden, met innerlijke vrede tot gevolg; een vrede die niet zo makkelijk van buitenaf te verstoren is. Daar heb je dus direct wat aan. Bovendien vormt die vrede de basis voor een gezonde samenleving. Ook daar doen we het voor. Tot slot is het intussen algemeen bekend dat trauma’s van generatie op generatie worden doorgegeven. Als jíj ze heelt, bevrijd je dus je nageslacht hiervan.

Vraag
 Je hebt het in dit hoofdstuk over schaduwwerk en over het vormen van supportgroepjes om ons bewuster te worden van blinde vlekken. Op andere punten in het boek geef je juist aan dat aan jezelf werken deel is van de oude wereld en dat je dat juist niet moet doen. Ik vind dit verwarrend. Is het nu het een of het ander?

Antwoord
 De sleutel ligt in de intentie waarmee je schaduwwerk zou gaan doen.

Wanneer je enthousiast bent (= resonantie) over het aankijken van je schaduw en het fijn vindt om anderen daarbij te ondersteunen, dan werken zelfonderzoek en supportgroepen optimaal voor jezelf en anderen uit. In feite zijn deze groepen dan al een uitdrukking van de manier waarop we in de nieuwe wereld met onszelf en elkaar omgaan. Ga je echter in meer of mindere mate met schaduwwerk aan de slag vanuit het gevoel dat je niet goed bent zoals je nu bent en dat je van A naar B(eter) moet, dan is dat nog de oude denkwijze en zal het allemaal wat moeizamer gaan. Dan is aan jou de keuze om ermee door te gaan of niet. We kunnen nu eenmaal niet 1-2-3 helemaal uit de oude wereld stappen en “nieuw zijn’.